Έκθεση φωτογραφιών του Γάλλου φιλέλληνα αρχαιολόγου Φελίξ Σαρτιώ στο Μουσείο Ιστορίας της Μασσαλίας
Exposition de photographies de l’archéologue philhellène Félix Sartiaux au Musée d’Histoire de Marseille


Une grande exposition de rares preuves photographiques sur l'histoire et la première persécution des Grecs de Phocée (1913-1920), présentée au Musée d'Histoire de Marseille, du 25 Mars au 16 Mai. Il s'agit, pour plus de 120 photographies originales de l'archéologue français Félix Sartiaux (1876-1944), comme témoignages écrits de lui-même et de ses collaborateurs, pour les évènements de cette période.
L’exposition est organisée par la ville de Marseille, le ministère des Affaires étrangères de Grèce, le Consulat Général de Grèce à Marseille et la Commune de l’Ancienne Phocée d’Attique.
L'histoire de Félix Sartiaux est un des plus émouvants et illustres témoignages de philhellènes, qui, au-delà de leur action, ont laissé derrière eux des preuves historiques incontestables concernant les persécutions des Grecs de l'Asie Mineure.
Comme l’a mentionné Monsieur le Consul Général de Grèce à Marseille, Antonis Alexandridis, Félix Sartiaux fut le premier à organiser des fouilles archéologiques dans l’Ancienne Phocée en Asie Mineure, en 1913, 1914 et 1920, avec le financement de l'Etat français; il est resté aux côtés des Phocéens persécutés pendant ces moments plus que difficiles.
Επίσκεψη στο Δημαρχείο Μασσαλίας, με την ελληνική σημαία υψωμένη τιμητικά στο βάθος.
Από αριστερά προς τα δεξιά: κος Αντώνης Αλεξανδρίδης, Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας στη Μασσαλία, κος Daniel Hermann, Ειδικός Συνεργάτης Πολιτισμού του Δήμου Μασσαλίας, κος Μανόλης Τσαλικίδης, Πρόεδρος της Κοινότητας Παλαιάς Φώκαιας Αττικής και η σύζυγός του.

Visite à la Mairie de Marseille, drapeau grec à l’honneur au fond
De gauche à droite : M. Antonis Alexandridis, Consul Général de Grèce à Marseille, M. Daniel Hermann, Adjoint à la culture, Ville de Marseille, M. Manolis Tsalikidis, Président de la Commune de l’Ancienne Phocée d’Attique et son épouse.


Durant ces moments difficiles de persécution, il s'est tenu aux côtés des Phocéens. « Lorsqu' a éclaté la persécution de Phocée le 13 juin 1914, Félix Sartiaux s'est trouvé là pour deuxième fois et a protégé les Phocéens chassés», mentionne le Consul Général à Marseille. « Lui-même, avec l'aide de ses collaborateurs, est parvenu à hisser le drapeau de la République française sur quatre maisons afin de sauver une grande partie de la population des fureurs des Tsétes ( Tsétes : soldats non officiels, tribu organisée en militaires libres) , et à assurer leur fuite», souligne M. Alexandridis.
Ο ιστορικός φωτογραφίας, κος Χάρης Γιακουμής, κατά τη διάρκεια της διάλεξης που έδωσε στις 24 Μαρτίου στο Μουσείο Ιστορίας της Μασσαλίας, σε μια πραγματικά γεμάτη αίθουσα.

L'historien de la photographie, M. Haris Yiakoumis, lors de sa conférence le 24 mars au Musée d’Histoire de Marseille, face à une salle comble.

En 1919-1920, ce grand philhellène est retourné à Phocée, avec les réfugiés phocéens. Il a pris de nombreux clichés et publié différents textes, quelques images de ce qu’il avait vu et vécu en tant que témoin direct de la persécution.
Comme le mentionne M. Alexandridis, ce contenu concernant un aspect inconnu de l'histoire de la nation grecque et plus spécialement de Phocée, est exprimé de la meilleure manière par l'historien de la photographies, M. Haris Yiakoumis, d’origine chypriote, qui vit à Paris et qui a publié un livre intitulé « Phocée, 1913-1920, le témoignage de Félix Sartiaux ».
Le luxueux volume de 320 pages, contient 200 photographies et textes de Félix Sartiaux, des textes de Haris Yiakoumis, de l'archéologue français Antoine Hermary et de Manolis Tsalikidis, Président de la Commune de l’Ancienne Phocée d'Attique.

Haris Yiakoumis, avec le Consul Général de Grèce à Marseille, et Monsieur Tsalikidis, ont présenté cette exposition lors d'une conférence de presse le 25 Mars dont le vernissage a eu lieu ce même jour en soirée, au Musée d’Histoire de Marseille, en présence du Maire de la ville phocéenne.


Μετά το λόγο του κου Γενικού Πρόξενου της Ελλάδας στη Μασσαλία, ήταν η σειρά του κου Jean-Claude Gaudin, Δήμαρχου της Μασσαλίας. Από αριστερά στα δεξιά: κος Γιακουμής, κος Τσαλικίδης, κος Gérard Détaille, Συνεργάτης του Δημάρχου στο 6ο και 8ο Διαμέρισμα της Μασσαλίας, Εκπρόσωπος Τουρισμού και Πολιτισμού στην Υποψηφιότητα της Μασσαλίας για Πολιτιστική Πρωτεύουσα το 2013, κος André Malrait, Συνεργάτης του Δημάρχου, Εκπρόσωπος Πολιτιστικής Κληρονομιάς και ιστορικών μνημείων και Γενικός Σύμβουλος, κος Αλεξανδρίδης και κος Gaudin.

Après le discours de Monsieur le Consul Général de Grèce à Marseille, ce fut le tour de M. Jean-Claude Gaudin, Maire de Marseille.De gauche à droite : M. Yiakoumis, M.Tsalikidis, M. Gérard Détaille, Adjoint au Maire des 6e et 8e Arrondissements, Délégué à la Culture, à la Candidature Capitale de la Culture 2013 et au Tourisme, M. André Malrait, Adjoint au Maire, Délégué au Patrimoine et aux monuments historiques et Conseiller Général , M. Alexandridis et M. Gaudin.

Les Marseillais sont fiers de leur origine grecque et c’est à eux qu’est consacrée cette exposition a souligné M. Alexandridis.

La glorieuse histoire de Marseille remonte au 6ème siècle avant JC, lorsque les Phocéens ont fondé plusieurs colonies sur le pourtour de la Méditerranée parmi lesquelles Marseille.

Aujourd'hui, dans la région de Marseille, de nombreuses associations de citoyennes d’origine grecque et de philhellènes, contribuent à la consolidation des relations franco-grecques.



Ο κος Αντώνης Αλεξανδρίδης, δίπλα στον Δήμαρχο της Μασσαλίας και οι δυο γελαστοί και ευχαριστημένοι με την επιτυχία αυτής της έκθεσης.

M. Alexandridis à côté du Maire de Marseille, tous les deux très souriants et heureux de la réussite de cette exposition.


Μεγάλη έκθεση σπάνιων φωτογραφικών τεκμηρίων, με θέμα την ιστορία και τον πρώτο διωγμό των Ελλήνων της Φώκαιας (1913-1920), παρουσιάζεται στο Μουσείο Ιστορίας της Μασσαλίας, από τις 25 Μαρτίου έως τις 16 Μαΐου. Όπως αναφέρει ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας στη Μασσαλία, Αντώνης Αλεξανδρίδης, ο Σαρτιώ, ο οποίος ήταν ο πρώτος που οργάνωσε αρχαιολογικές ανασκαφές στην Αρχαία Φώκαια της Μικράς Ασίας, το 1913, το 1914 και το 1920, με χρηματοδότηση του γαλλικού κράτους, τις δύσκολες εκείνες ώρες στάθηκε στο πλευρό των διωκόμενων Φωκιανών.
«Όταν ξέσπασε ο διωγμός της Φώκαιας, στις 13 Ιουνίου 1914, ο Σαρτιώ βρέθηκε εκεί για δεύτερη φορά και προστάτευσε διωκόμενους Φωκιανούς», αναφέρει ο Γενικός Πρόξενος στη Μασσαλία.
Â«Ο ίδιος, με τη βοήθεια των συνεργατών του, κατόρθωσε να υψώσει τη σημαία της Γαλλικής Δημοκρατίας σε τέσσερα σπίτια και να σώσει μεγάλο μέρος του πληθυσμού από τη μανία των Τσετών, όπως και να εξασφάλιση την ομαλή φυγή τους», σημειώνει ο κ. Αλεξανδρίδης.


Ο κος Laurent Védrine, Διευθυντής του Μουσείου Ιστορίας της Μασσαλίας, με την ευκαιρία των εγκαινίων της έκθεσης, παρουσιάζει την έκθεση στον δημάρχο της Μασσαλίας.

M. Laurent Védrine, Directeur du Musée d’Histoire de Marseille, à l’occasion de l’inauguration, présente l'exposition au Maire de Marseille.

Το 1919-1920, ο μεγάλος αυτός φιλέλληνας επέστρεψε στη Φώκαια, μαζί με τους Φωκιανούς πρόσφυγες και την περίοδο εκείνη φωτογράφησε πολλά στιγμιότυπα, ενώ δημοσίευσε κείμενα και κάποιες φωτογραφίες από όσα είχε δει και ζήσει ως μάρτυρας του διωγμού.
Όπως αναφέρει ο κ. Αλεξανδρίδης, όλο αυτό το υλικό, που αφορά μία άγνωστη πτυχή της ιστορίας του ελληνικού έθνους και ειδικότερα των Φωκιανών, προβλήθηκε με τον καλύτερο τρόπο από τον ιστορικό φωτογραφίας, Χάρη Γιακουμή, Κύπριο στην καταγωγή, ο οποίος ζει στο Παρίσι, σε μία καλαίσθητη έκδοση, που επιμελήθηκε ο ίδιος, με τίτλο «Φώκαια 1913-1920-Η μαρτυρία του Φελίξ Σαρτιώ».
Ο πολυτελέστατος τόμος 320 σελίδων, περιέχει 200 φωτογραφίες και κείμενα του Φελίξ Σαρτιώ, κείμενα του Χάρη Γιακουμή, του Γάλλου αρχαιολόγου Antoine Hermary και του Μανώλη Τσαλικίδη, προέδρου της κοινότητας Παλαιάς Φώκαιας Αττικής.
Ο Χάρης Γιακουμής, μαζί με τον Γενικό Πρόξενο της Ελλάδας στη Μασσαλία και τον κ. Τσαλικίδη, μίλησαν για την έκθεση σε συνέντευξη Τύπου, στις 25 Μαρτίου. Το βράδυ της ίδιας μέρας τελέστηκαν τα εγκαίνια της έκθεσης στο Μουσείο Ιστορίας, παρουσία και του δημάρχου της πόλης.
Οι σημερινοί Μασσαλιώτες Γάλλοι είναι υπερήφανοι για την ελληνική καταγωγή τους και σε αυτούς αφιερώνεται η έκθεση, όπως μας αναφέρει ο κ. Αλεξανδρίδης.
Η ένδοξη ιστορία της Μασσαλίας ανάγεται στα κλασικά χρόνια, όταν ήδη, από τον 6ο αιώνα π.Χ., οι Φωκαείς ίδρυσαν διάφορες αποικίες-σταθμούς στη Μεσόγειο, μεταξύ των οποίων και η Μασσαλία.
Στις μέρες μας, στην περιοχή της Μασσαλίας αναπτύσσουν δραστηριότητα πολλοί σύλλογοι ελληνικής καταγωγής πολιτών και φιλελλήνων, που συμβάλλουν στην εδραίωση των ελληνο-γαλλικών σχέσεων.

Le plus émouvant est que, dans la valise personnelle en cuir de Félix Sartiaux, a été retrouvée avec le portrait du Métropolite de Smyrne, Monseigneur Chrissostomos, martyrisé et assassiné par les Turcs ainsi que tous les articles et les notes concernant les tristes évènements de 1914.

Συγκινητικό είναι ότι μέσα στην προσωπική δερμάτινη βαλίτσα του Σαρτιώ βρέθηκαν το πορτρέτο του εθνομάρτυρα Χρυσοστόμου Σμύρνης, όπως και όλα τα άρθρα και οι σημειώσεις του, αλλά και των συνεργατών του, για τα θλιβερά γεγονότα του 1914.
Photo : Mr Tsalikidis et Mme Janine Ciepka, devant la valise de Sartiaux. Mme Janine Ciepka est la nièce de Félix Sartiaux ; Mme Ciepka a remis à Mr Yiakoumis tous les documents de son oncle afin que l’histoire de Phocée apparaisse au grand jour.

Ο κύριος Τσαλικίδης και η κυρία Janine Ciepka, μπροστά στην βαλίτσα του κου Σαρτιώ. Η κυρία Janine Ciepka είναι η ανιψιά του Φελίξ Σαρτιώ . Η κα Ciepka παρέδωσε στον κο Γιακουμή όλα τα έγγραφα του θείου της, έτσι ώστε η ιστορία της Φώκαιας να βγει απ’τη λήθη και να δει το φως της δημοσιότητος.