Myrtis, une jeune athénienne de 2 500 ans - Μύρτις μια Ελληνίδα 2500 Ετών



Myrtis: Face à face avec le passé‟ est le titre d‟une exposition particulière, présentée au Musée d‟Histoire naturelle Goulandris. L‟exposition est centrée sur Myrtis, une fille de 11 ans, avec des cheveux châtains et une denture irrégulière, qui vivait à Athènes à l‟époque de Périclès et est décédée lors d‟une épidémie de fièvre typhoïde, qui a décimé la population de la ville entre 430 et 426 av. J.C. L‟excellent état de son crâne, mis en lumière en 1995, a permis au professeur Manolis Papagrigorakis, de reconstruire son visage. La couturière Sofia Kokosalaki a dessiné sa robe.
L‟exposition donne aussi des informations importantes sur l‟épidémie qui a frappé Athènes et fut l‟un des facteurs déterminants de sa défaite face à Sparte et de son déclin. Après Athènes, l‟exposition va être présentée dans plusieurs villes en Grèce et à l‟étranger.


Αθήνα-Η 11χρονη Αθηναία, Μύρτις, που πέθανε τον 5ο αι. στον λοιμό της Αθήνας, «στέλνει» το μήνυμά της στο σήμερα: «εσείς του 21ου αι. έχετε τα μέσα για να θεραπεύετε ασθένειες»

της Μ. Αρβανιτοπούλου
Η ανώνυμη 11χρονη Αθηναία, που βρέθηκε στον ομαδικό τάφο του λοιμού του 430 π.Χ. στον Κεραμεικό και πήρε το όνομα Μύρτις από τους επιστήμονες, που ασχολήθηκαν με την ανάπλαση του προσώπου της, θα παρουσιάζεται από τις 13 Σεπτεμβρίου στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, δίπλα στις επιτύμβιες στήλες επώνυμων νεκρών της αρχαιότητας.
Εξάλλου, η αρχαία Αθηναία έφηβη έχει γίνει «Φίλη των Στόχων της Χιλιετίας» στέλνοντας στην ανθρωπότητα, μέσω του ΟΗΕ, ένα μήνυμα για την πρόληψη των ασθενειών. Άλλωστε, η Μύρτις πέθανε από τον τυφοειδή πυρετό (γνωστός και ως λοιμός της Αθήνας), που αφάνισε το ένα τρίτο του πληθυσμού της Αθήνας, στα τέλη του 5ου αιώνα π .Χ, «σκοτώντας» και τον Αθηναίο πολιτικό Περικλή.
Πώς, όμως, ένα ενδεκάχρονο κορίτσι της αρχαίας Αθήνας γίνεται φίλος της «Χιλιετίας των Ηνωμένων Εθνών»;
Ο καθηγητής Οδοντιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Μανόλης Παπαγρηγοράκης, ψυχή της ιδέας της ανασύστασης του προσώπου της Μύρτιδας, πίστευε ότι η αναβίωση του προσώπου της, όχι μόνο θα ήταν ευκαιρία για να δούμε μια αρχαία Αθηναία που έπαιζε στους πρόποδες της Ακρόπολης, όταν οι Αθηναίοι δημιουργούσαν τον Παρθενώνα, αλλά επιθυμούσε η επιστροφή της να στείλει ηχηρό μήνυμα στον κόσμο και στους ηγέτες του:
«Διόμιση χιλιάδες χρόνια μετά τον θάνατό μου, ελπίζω ότι το μήνυμά μου θα επηρεάσει και θα εμπνεύσει περισσότερους ανθρώπους να εργαστούν και να κάνουν πραγματικότητα τους Στόχους της Χιλιετίας της Ανάπτυξης. Ο θάνατός μου ήταν αναπόφευκτος. Τον 5ο αιώνα π.Χ. δεν είχαμε ούτε τη γνώση, ούτε τα μέσα για την καταπολέμηση θανατηφόρων ασθενειών. Όμως, εσείς οι άνθρωποι του 21ου αιώνα, έχετε όλα τα μέσα για να προλαμβάνετε και να θεραπεύετε ασθένειες», εξομολογείται η Μύρτις από τα βάθη των αιώνων στο γράμμα της. Μια επιστολή, που αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του Ο.Η.Ε., μεταφράστηκε σε 13 γλώσσες και απευθύνεται σε ισάριθμους ηγέτες.
H Mύρτιδα είναι το εύρημα ανασκαφής, που έγινε το 1994-1995 στη διάρκεια των εργασιών της εταιρίας Αττικό Μετρό για την κατασκευή του υπόγειου σιδηροδρόμου της Αθήνας, στον Κεραμεικό , σε χώρο που ήταν γνωστό ότι υπήρχε το αρχαίο Νεκροταφείο.
Στον τάφο της, που ήταν ομαδικός, υπήρχαν άλλοι 150 σκελετοί ενηλίκων και παιδιών και έτσι ξεκίνησε η μελέτη του σκελετικού υλικού με σύγχρονες εργαστηριακές μεθόδους DNA.
Σύμφωνα με τον κ. Παπαγρηγοράκη «η 11χρονη Μύρτις είχε σίγουρα ορθοδοντικό πρόβλημα. Λόγω της συνύπαρξης παιδικών και μονίμων δοντιών δημιουργούνταν συνωστισμός στην άνω γνάθο και οι κυνόδοντες ήταν εκτός τόξου».
Το κρανίο, σύμφωνα με τον καθηγητή, ήταν ανέπαφο και είχε την κάτω γνάθο και όλα τα δόντια, αλλά ήταν πολύ δύσκολο να αναπλασθούν τα αυτιά και η μύτη, όσο δε για τα χρώματα βασίστηκαν σε εκείνα των ανθρώπων της εποχής. Για να βρεθούν τα αυθεντικά θα έπρεπε να γίνει ανάλυση του DNA, διαδικασία, που είναι ιδιαίτερα ακριβή.
Όπως αποκάλυψε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Γρηγοράκης, με τους συνεργάτες του έχουν ήδη ξεκινήσει την ανάπλαση των προσώπων ενός άνδρα και μίας γυναίκας, με σκελετικό υλικό που προέρχεται από τον λάκκο του Κεραμεικού, όπου είχε βρεθεί η Μύρτις.
«Με συγκίνηση και χαρά παρακολουθώ το ταξίδι της Μύρτιδος σε όλη την Ελλάδα. Ήδη, την έχουν "θαυμάσει'' στο Μουσείο Γουλανδρή περίπου 12.000 πολίτες και είμαι σε θέση να γνωρίζω ότι οι περισσότεροι είναι φανατικοί θαυμαστές. Ελπίζω αυτοί να πολλαπλασιαστούν στη νέα της έκθεση στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών», δήλωσε ο κ. Γρηγοράκης και πρόσθεσε: «Υπάρχουν σχέδια επέκτασης της υπάρχουσας έκθεσης και εύχομαι να μας δοθεί η δυνατότητα να προχωρήσουμε. Η, δε, αναγνώριση της Μύρτιδος ως "Φίλου της Χιλιετίας" μαζί με πολλά άλλα πρόσωπα από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών με χαροποιεί ιδιαίτερα, αφού είναι εξαιρετικά τιμητικό να αναγνωρίζει ο συγκεκριμένος παγκόσμιος Οργανισμός το επιστημονικό μας έργο».