Musées insolites de Chypre. Le musée de la caroube
Παράξενα μουσεία της Κύπρου. Το Μουσείο χαρουπιού

La région de Limassol dispose de deux espaces où l’on peut voir le travail de la caroube.
1. Le moulin à caroubes fut construit à Limassol au début des années 1900, lorsque les caroubes constituaient un des produits phares exportés par Chypre. La majeure partie de l’équipement est conservé. Il est exposé dans un bâtiment rénové et utilisé à cet effet, afin que l’atmosphère de l’usine soit préservée.

Plus connu sous le nom de Moulin à caroubes Lanitis, il s’agit d’un espace rénové et trans-formé en centre accueillant plusieurs activités (expositions, restaurants, etc). Les machines utilisées dans l’industrie liée à la caroube y sont visibles.

Le musée est situé derrière le château moyenâgeux de Limassol, boulevard Vassilissis. Il est ouvert tous les jours, toute l’année et l’entrée est gratuite (tél. : +357 25 342 123).


2. Le Musée de la caroube et atelier de fabrication de pastelli : « L’or noir »
Il s’agit d’un bâtiment traditionnel en pierres. Le visiteur a la possibilité de voir le processus du travail de la caroube ainsi que la fabrication de pastelli. Dégustation de produits à base de caroube.
Adresse : Oenopiiou, 15, Anogeira, Limassol (tél. : + 357 25 222 357)
Ouvert toute l’année de 9h00 à 19h00
Entrée : 3 euros

Le caroubier est un arbre originaire des régions méditerranéennes. De ce fait, il prospère également à Chypre. Il est cultivé pour son fruit, la caroube. Sa longévité peut atteindre 500 ans.
Les fruits, sont des gousses de longueur variable, pouvant atteindre les trente centimètres de long et les trois centimètres de largeur, dans les cas extrêmes. D'abord vertes, elles deviennent brun foncé à maturité.
Les graines de caroube sont brunes et sont séparées les unes des autres par des cloisons pulpeuses. La pulpe jaune pâle contenue dans les gousses est farineuse et sucrée lorsque le fruit arrive à maturité. Cette pulpe, au goût chocolaté, est comestible et elle avait la réputation consommée par les gens les plus pauvres, dans les pays les plus pauvres.
À Chypre, on transforme la caroube en une sorte de confiserie, appréciée comme sucrerie locale, appelée pasteli en grec. Il s’agit d’un mélange de miel de caroubes, de sésame et d’huile végétale. La recette la plus simple consiste à utiliser autant de miel de caroubes que de sésame. Une fois le sésame grillé légèrement sur fond d’huile végétale, on le retire du feu. On chauffe pendant environ 10 minutes –sur feu doux - le miel, sans le mélanger. On retire du feu et on y ajoute le sésame. Il faut mélanger jusqu’à ce que le mélange devienne homogène. On beurre un récipient et on y verse le mélange. Laisser refroidir un peu, le couper suivant la forme que nous souhaitons donner aux morceaux et laisser refroidir totalement.
On extrait, également à Chypre, une sorte de miel de caroubes très apprécié des Chypriotes dans l’utilisation en substitut du miel ou du sucre pour sucrer le fromage blanc, par exemple.
On tire du caroubier deux produits très différents utilisés abondamment par l'industrie alimentaire : la farine de caroube et la gomme de caroube. Actuellement, la consommation directe de caroubes est très peu répandue. Néanmoins, la farine de caroube est utilisée dans l'industrie agro-alimentaire (pâtisserie, aditif, etc), dans l’alimentation animale mais aussi dans d'autres applications industrielles (industrie du papier, textile, pharmacie, cosmétique, etc.).
Chypre produit environ 5% de la production mondiale de caroubes.

Miel de caroubes
Ingrédients : caroubes, eau.
Lavez les caroubes et cassez-les en morceaux de 1 à 2 centimètres.
Ensuite, mettez-les dans une casserole et couvrez-les avec de l’eau, jusqu’à ce que l’eau les dépasse de 2 à 3 centimètres.
Faire chauffer. Ecumer au fur et à mesure. Laissez-les bouillir pendant 5 minutes.
Laisser reposer pendant 24 à 48 heures. Cela permet au miel des caroubes de se diluer dans l’eau.
Passez-les afin de récupérer le liquide.
Faire chauffer pour réduire le liquide jusqu’à ce qu’il soit un peu plus liquide que le miel d’abeille.
Bonne dégustation !
Charalambos Petinos
Historien, écrivain
Dernier ouvrage paru : « Où va la Turquie? Néo-ottomanisme et islamo-conservatisme », L’Harmattan, Paris, 2013
Illustration : Wikipédia


Παράξενα μουσεία της Κύπρου. Το Μουσείο χαρουπιού

Η επαρχία Λεμεσού διαθέτει δυο χώρους όπου κανείς μπορεί να δει την εργασία που σχετίζεται με το χαρούπι.
1. Οι μύλοι χαρουπιών στη Λεμεσό χτίστηκαν αρχικά στις αρχές του 1900, όταν τα χαρούπια ήταν ένα από τα βασικά είδη που εξήγαγε η Κύπρος. Το μεγαλύτερο τμήμα του εξοπλισμού επεξεργασίας των χαρουπιών διασώζεται άθικτο και εκθέτεται σε ένα κτήριο που ανακαινίστηκε ώστε να συνδυάζει την αυθεντική ατμόσφαιρα του παρελθόντος με την εξελιγμένη αισθητική του παρόντος.

Το κέντρο, πιο γνωστό σαν Χαρουπόμυλος Λανίτη αποτελεί διαμόρφωση και αναπαλαίωση του αρχικού χώρου σ’ ένα συγκρότημα αποτελούμενο από τρεις διαφορετικές ενότητες με διάφορες δραστηριότητες (εκθεσιακοί χώροι, εστιατόρια, κλπ). Σε κεντρικό σημείο, υπάρχει η αναπαλαιωμένη μηχανή του Χαρουπόμυλου.

Το Μουσείο βρίσκεται πίσω από το μεσαιωνικό κάστρο της Λεμεσού, Λεωφόρος Βασιλίσσης και είναι ανοικτό ολόχρονα. Η είσοδος είναι δωρεάν (τηλέφωνο : +357 25 342 123)..

2. Μουσείο Χαρουπιού και Παστελοποιείο – « Μαύρος Χρυσός »
Το μουσείο είναι ένα πέτρινο παραδοσιακό κτίριο όπου ο επισκέπτης μπορεί να παρακολουθήσει την επεξεργασία του χαρουπιού . Στο παστελοποιείο, το οποίο βρίσκεται στον ίδιο χώρο πίσω από το μουσείο μπορεί κάποιος να παρακολουθήσει την επίδειξη παρασκευής παστελιού και να δοκιμάσει διάφορα εδέσματα από χαρούπι.
Διεύθυνση Οινοποιείου 15, Ανώγειρα, Λεμεσός
Λειτουργία Όλο το χρόνο, Καθημερινά 9.00- 19.00 (τηλέφωνο : + 357 25 222 357)
Είσοδος 3,00 ευρώ.

Η χαρουπιά είναι κυρίως μεσογειακό δέντρο και συναντιέται και στην Κύπρο. Καλλιεργείται για τα φρούτα του, τα χαρούπια, που μπορεί να φτάσουν μέχρι και 30 εκατοστά μήκος. Στην Κύπρο παράγεται από το χαρούπι το περίφημο παστέλλι. Παράγεται επίσης το χαρουπόμελο, το οποίο χρησιμοποιείται σαν υποκατάστατο της ζάχαρης.
Για την παραγωγή του παστελιού, χρησιμοποιούμε την ίδια ποσότητα σουσαμιού και χαρουπόμελου, Καβουρδίζουμε το σουσάμι σε λίγο φυτέλαιο μέχρι να ροδίσει. Βράζουμε το χαρουπόμελο σε χαμηλή φωτιά το μέλι για περίπου 10 λεπτά χωρίς να το ανακατεύουμε. Ανακατεύουμε, μακριά από τη φωτιά, μέχρι να γίνει ομοιογενές το μείγμα. Βουτυρώνουμε ένα ταψί και το απλώνουμε μέχρι να κρυώσει λίγο για να είναι εύκολο το κόψιμο. Το αφήνουμε να κρυώσει τελείως.
Γενικά, το χαρούπι χρησιμοποιείται στη βιομηχανία τροφίμων, στην κοσμητική, τη βιομηχανία χάρτου και τη φαρμακευτική.
Σήμερα, η απευθείας κατανάλωση του χαρουπιού είναι σπάνια.
Η Κύπρος παράγει το 5% της παγκόσμιας παραγωγής χαρουπιών.

Χαρουπόμελο.
Υλικά : Χαρούπια, νερό.
Πλένουμε τα χαρούπια και τα σπάμε σε κομματάκια 1-2 εκατοστών.
Τα βάζουμε σε μεγάλη κατσαρόλα και προσθέτουμε νερό ώστε να τα σκεπάζει κατά δύο δάκτυλα περίπου.
Βάζουμε την κατσαρόλα να βράσει και αφαιρούμε όσο μπορούμε από τον αφρό που δημιουργείται.
Αφού βράσουν 5 λεπτά αποσύρουμε από τη φωτιά.
Αφήνουμε το μείγμα 24 με 48 ώρες ώστε τα χαρούπια να αφήσουν όλο το μέλι τους στο νερό μας.
Τελικά στραγγίζουμε το υγρό και το βάζουμε να βράσει σε μέτρια θερμοκρασία μέχρι να δέσει και να αποκτήσει να γίνει λίγο πιο ρευστό από το μέλι της μέλισσας.

Χαράλαμπος Πετεινός
Ιστορικός, συγγραφέας
Τελευταίο βιβλίο : « Πού οδηγείται η Τουρκία; Νέο-οθωμανισμός και ισλαμο-συντηρητισμός , L’Harmattan, Παρίσι, 2013.
Φωτογραφίες : Wikipédia