Η ίδρυση και η πορεία του παγκόσμιου ΣΑΕ

Του ανταποκριτή του Εθνικού Κήρυκα, Θεοδώρου Καλμούκου
ΒΟΣΤΩΝΗ. 30 Οκτωβρίου 2006


Το Σαββατοκύριακο 3 έως 5 Νοεμβρίου συγκαλείται στη Νέα Υόρκη το Περιφερειακό Συνέδριο Αμερικής του Συμβουλίου Αποδήμου Ελληνισμού, το οποίο εί-
χε αναβληθεί τον Σεπτέμβριο λόγω ελλιπούς συμμετοχής. Σύμφωνα με τη νέα δομική συγκρότηση του Συμβουλίου, κατά την οποία η Αμερική αποτελεί ξεχωριστή περιφέρεια αναμένεται να γίνουν και εκλογές για την ανάδειξη νέου προέδρου ή συντονιστή Αμερικής και ενδεκαμελούς Διοικητικού Συμβουλίου.
Ο Â«Εθνικός Κήρυξ» προβαίνει σήμερα σ’ ένα σύντομο περίγραμμα των συμβεβηκότων της ίδρυσης και της πορείας του ΣΑΕ με την ευκαιρία της συμπλήρωσης φέτος ένδεκα
χρόνων ζωής, ενώ θα ακολουθήσει σειρά συνεντεύξεων, γνωμών και τοποθετήσεων πλειάδας παραγόντων. Ηταν η επιθυμία του Ελληνισμού της Αποδημίας -και οι πρώτες
κινήσεις άρχισαν από το 1987- να δημιουργηθεί ένας οργανισμός παγκόσμιας εμβέλειας. Τελικά δημιουργήθηκε το 1995 το Συμβούλιο Αποδήμου Ελληνισμού, από την τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ με προεδρικό διάταγμα. Καθοριστικό ρόλο έπαιξε ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Γρηγόρης Νιώτης, ο οποίος και διετέλεσε υφυπουργός Αποδήμου Ελληνισμού. Εν τω μεταξύ, από το 1991 είχε δημιουργηθεί ένα γηγενές τριτοβάθμιο όργανο, το Εθνικό Συμβούλιο Ελληνισμού, η δομή, η συγκρότηση και η στόχευση του
οποίου ήταν ο συντονισμός και η ενοποίηση των κατά τόπους ομοσπονδιών, οι αξιωματούχοι και οι αντιπρόσωποι των οποίων εκλέγονται από τις ολομέλειες των συλλόγων και σωματείων που συγκροτούν τις Ομοσπονδίες. Το 1995 με απόφαση του υπουργείου Εξωτερικών εκλήθησαν αντιπρόσωποι των ομοσπονδιών εξ’ Αμερικής, οι οποίοι μάλιστα πιέσθηκαν από τον κ. Νιώτη για το στήσιμο του ΣΑΕ. Αρχικά το Εθνικό
Συμβούλιο είχε λάβει απόφαση να μη συμμετάσχει πλην όμως, κατόπιν πιέσεων του κ. Νιώτη, συναίνεσε. Το 1995, ο αείμνηστος Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Ιάκωβος, επιδίωξε
να καταστεί ο πρώτος πρόεδρος του ΣΑΕ, πλην όμως αντέδρασε το Φανάρι, το οποίο μάλιστα είχε δώσει εντολή να μην εμφανιστεί ουδείς αρχιερεύς του Οικουμενικού Θρό-
νου στην ιδρυτική συγκέντρωση του ΣΑΕ στη Θεσσαλονίκη. Ωστόσο ο αείμνηστος Ιάκωβος πήγε, με το πρόσχημα ότι θα λάμβανε τιμητική διάκριση από το Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης και ότι θα πραγματοποιούσε προσκυνηματική επίσκεψη εκεί. Κατέλυσε σε άλλο ξενοδοχείο, ενώ επιδόθηκε σε σειρά διαβουλεύσεων με τους τότε κρα
τούντες.
Εξάλλου ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος είχε αποστείλει επιστολή σε έντονο ύφος γραφής, στην οποία κατ’ ουσίαν τασσόταν ενάντιος στη σύσταση του ΣΑΕ.
Οταν ο Ιάκωβος συνειδητοποίησε ότι δεν μπορούσε να καταστεί ο πρώτος πρόεδρος του ΣΑΕ, φώναξε τον Αντριου Αθενς (Αθανασούλα), ο οποίος ήταν επί μακρά σειρά ετών πρόεδρος του Αρχιεπισκοπικού Συμβουλίου και εκ των απορρήτων του και του είπε να υποβάλλει υποψηφιότητα για την προεδρία. Εθεσαν υποψηφιότητα τέσσερις συνολικά, οι εξής: Ανδρέας Αθενς,Θεόδωρος Σπυρόπουλος, Βασίλειος Σταθάκος εξ’ Αμερικής και ο Αθανάσιος Φούσιας από τον Καναδά.
Επειτα από την πρώτη ψηφοφορία απόμειναν δύο υποψήφιοι, ο Ανδρέας Αθενς και ο Θεόδωρος Σπυρόπουλος. Η ψηφοφορία έδειξε ότι επικράτησε ο Θεόδωρος Σπυρόπουλος, πλην όμως έγινε διακοπή του συνεδρίου επί μιάμιση ώρα, ακολούθησε μαραθώνιος συσκέψεων, παρόντος του κ. Νιώτη βέβαια και του αείμνηστου Αρχιεπισκόπου Ιακώβου, οπότε όταν επανήλθε η συνεδρίαση ανακοινώθηκε ότι εκλέχτηκε ο Ανδρέας Αθενς, ο οποίος επανεκλεγόταν στη συνέχεια στα ανά διετία συνέδρια που ακολούθησαν στη Θεσσαλονίκη, τα οποία διοργάνωσε και χρηματοδότησεη ελληνική κυβέρνηση, πληρώνοντας όλα τα έξοδα των συνέδρων, από αεροπορικά εισιτήρια, μέχρι διαμονή και διατροφή στο ξενοδοχείο, επίσημα και ανεπίσημα γεύματα.
Ξοδεύθηκαν από την Ελλάδα εκατομμύρια δολάρια δίχως μέχρι στιγμής να έχει δοθεί ακριβής αριθμός. Υπάρχει η εκδοχή ότι έχει κοστίσει το ΣΑΕ μέχρι τώρα γενικώς για την ίδρυσή του, τη λειτουργία, τις υπηρεσίες του, τα συνέδριά του περί τα 72 εκατομμύρια δολάρια ενώ μία άλλη εκδοχή θέλει να ξεπερνούν τα 120 εκατομμύρια, ενώ μία τρίτη εκδοχή είναι ότι δεν έχουν υπερβεί τα 15 εκατομμύρια. Κάποια στιγμή ο πρώην υφυπουργός Αποδήμου Ελληνισμού, Παναγιώτης Σκανδαλάκης είχε κάνει λόγο για 500 εκατομμύρια, αλλά προφανώς, όπως μας ελέχθη από αξιωματούχο του ΣΑΕ, εννοούσε δραχμές κι όχι δολάρια, πλην όμως ποτέ δεν διευκρινίσθηκε. Αναζητήσαμε τον κ. Αθενς το Σαββατοκύριακο, αλλά δεν στάθηκε δυνατή επικοινωνία μας μαζί του.
Η αποδεκτικότητα του ΣΑΕ από την Ομογένεια της Αμερικής, παρέμεινε στον δείκτη του 5%, ενώ δεν φαίνεται να έχει γίνει ουσιαστικό έργο στον χώρο της Ομογένειας από το παγκόσμιο ΣΑΕ, παρεκτός από το περιφερειακό, το οποίο διοργάνωσε κάποιες πολιτιστικές εκδηλώσεις, ή πληροφοριακές. Ωστόσο σε χώρες της πρώην Σοβιε-
τικής Ενωσης, ή τύπου Αλβανίας, λέγεται πως έχει γίνει σοβαρό ευαγές και κοινωνικό έργο. Στο μεταξύ, η ίδρυση του ΣΑΕ είχε ως αποτέλεσμα την αποδυνάμωση του Εθνικού Συμβουλίου Ελληνισμού, το οποίο προϋπήρχε και το οποίο κατέβαλλε προσπάθειες ενοποίησης των ανά την Αμερική Ομοσπονδιών Συλλόγων και Σωματείων όπως λόγου χάρη είναι η Παγκρητική, η Παμμακεδονική, η Παλλακωνική, οι Ομοσπονδίες Σωματείων Νέας Αγγλίας, Νέας Υόρκης, ενώ δεν άργησαν να διαφανούν διχοτομικές, αν όχι και διχαστικές καταστάσεις, με αποτέλεσμα σήμερα αμφότεροι οι Οργανισμοί, ήτοι ΣΑΕ και Εθνικό Συμβούλιο να βρίσκονται ουσιαστικά σε παρακμιακή κατάσταση. Παράλληλα δημιουργήθηκε και μία αντίληψη πως το Εθνικό Συμβούλιο είναι η αντιπολίτευση του ΣΑΕ, ενώ ταυτόχρονα έγινε απόπειρα «δαιμονοποίησης» της ηγεσίας του ως «αντιεκκλησιαστικής και αντικληρικής». Στο μεταξύ, με εισήγηση του κ. Αθενς όχι μόνο το Τάγμα των Αρχόντων, η Ηγεσία των 100, αλλά ακόμα και η Φιλόπτωχος και ο Οίκος ευγηρίας του Αγίου Μιχαήλ έγιναν φορείς του ΣΑΕ με αντιπροσώπους και ψήφους, ενώ η επιλογή και η κατανομή των ψήφων σε έκαστο φορέα εξακολουθεί να γίνεται απευθείας από την Γενική Γραμματεία Αποδήμου Ελληνισμού από την Αθήνα καθ’ υπόδειξη του προέδρου του ΣΑΕ. Το μόνο που άλλαξε είναι ότι οι αντιπρόσωποι από 1.000 και πλέον που ήταν μειώθηκαν στους 400, ενώ τα αεροπορικά
έξοδα μετάβασης στη Θεσσαλονίκη θα τα καταβάλλει ο σύνεδρος και όχι το ελληνικό κράτος όπως γινόταν μέχρι τώρα.