Conférence de Nikos Alivizatos à l’Inalcο : "L’enfant grec de Constantinople" à Paris
Διάλεξη του Νίκου Αλιβιζάτου : "L’enfant grec de Constantinople"στο Παρίσι

Στις 13 Φεβρουαρίου 2019, ο Νίκος Αλιβιζάτος, συνταγματολόγος, καθηγητής της Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών (1980-2016), προσκεκλημένος της Inalco (Εθνικό Ινστιτούτο Ανατολικών Γλωσσών), με πρωτοβουλία της καθηγήτριας Ελληνικής Ιστορίας Μερόπης Αναστασιάδου, έδωσε διάλεξη στο Παρίσι με θέμα : Â«Ο Γιώργος Θεοτοκάς και η γαλλική παιδεία» στο κεντρικό Αμφιθέατρο της Inalco. Την ομιλία, η οποία εντάσσεται στις εκδηλώσεις του ερευνητικού κέντρου του Inalco, Centre de Recherches Moyen-Orient Méditerranée (CERMOM), υποστήριζαν το Ίδρυμα Λάτση και η Ελληνική Κοινότητα Παρισιού και περιχώρων.
Ο Γιώργος Θεοτοκάς, (Κωνσταντινούπολη 1906 - Αθήνα 1966), γιός του Μιχαήλ Θεοτοκά, συμβούλου του Πατριαρχείου και της Ελληνικής Αντιπροσωπείας στη Διάσκεψη της Λωζάννης, εγκαθίσταται στην Ελλάδα το 1922. Μετά την αποφοίτησή του από τη Νομική Σχολή Αθηνών πηγαίνει στο Παρίσι (1927-1928) με σκοπό να συνεχίσει τις σπουδές του. Αμέσως μετά την επάνοδο του στην Αθήνα, το 1929, θα δημοσιεύσει το Ελεύθερο Πνεύμα, βιβλίο το οποίο θεωρήθηκε ως το μανιφέστο της λογοτεχνικής γενιάς του 30. Θα επιστρέψει στο Παρίσι μετά τον πόλεμο, το 1946-47 και πάλι, μια τελευταία φορά το 1965, για ιατρικές εξετάσεις. Η διάγνωση δεν έγινε σωστά και το 1966 ο Γιώργος Θεοτοκάς πέθανε από καρκίνο σε ηλικία μόλις 60 ετών.
Μυημένος από νωρίς στη γαλλική παιδεία, η συνεχής επικοινωνία με τη γαλλική σκέψη θα τον συνοδεύσει σε όλη του τη ζωή και θα σφραγίσει την πορεία του ως λογοτέχνη και διανοητή.
Στην ομιλία του που προλόγισε η Μερόπη Αναστασιάδου , ο Νίκος Αλιβιζάτος ανέπτυξε την πολυδιάστατη πολιτική σκέψη του Θεοτοκά, ο οποίος από πολύ νωρίς οραματίστηκε το μέλλον της Ελλάδας σε μια ενωμένη Ευρώπη. Για τον Ελληνα διανοητή, το Παρίσι, σαν μια άλλη Αθήνα, θα ήταν η καρδια της πολιτισμένης και ενωμένης Ευρώπης. Εκπρόσωπος του ριζοσπαστικού ρεύματος του ελληνικού φιλελευθερισμού θα παλέψει, καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του ενάντια στον σωβινισμό. Ο ομιλητής, ο οποίος είναι ανηψιός του Γιώργου Θεοτοκά, διηγήθηκε επιπλέον στιγμιότυπα από τη ζωή του Γιώργου Θεοτοκά, που φωτίζουν τη πολύπλευρη προσωπικότητα και την πορεία του συγγραφέα μέσα από τις περιπέτειες της Ελλάδας τον 20 αιώνα. Στη συζήτηση που επακολούθησε, ο ομιλητής απάντησε με προθυμία στις ερωτήσεις του κοινού και εμπλούτισε τη διάλεξη με περαιτέρω στοιχεία.
Η ομιλία του Νίκου Αλιβιζάτου συμπίπτει με την επάνοδο του έργου του Θεοτοκά στη γαλλική γλώσσα. Αυτόν τον μήνα, κυκλοφόρησε η γαλλική μετάφραση του μυθιστορήματός του «Ασθενείς και οδοιπόροι», που δημοσιεύθηκε ολοκληρωμένο το 1964 (εκδ. Εστία). Αναφέρεται στη γερμανική κατοχή και στα γαλλικά πήρε τον πιστό τίτλο ««Malades et voyageurs», σε μετάφραση Paule Clément Demestihas για λογαριασμό του L’Harmattan, στην συλλογή που οι εκδόσεις αφιερώνουν στην ελληνική λογοτεχνία.
Ας σημειώσουμε ότι, στα γαλλικά, κυκλοφορεί απο το 1985 το μυθιστόρημα του Γιώργου Θεοτοκά, Λεωνής, με τίτλο Léonis, enfant grec de Constantinople (éd. Belles Lettres).
Η ομιλία μπροστά στο πολυπληθές κοινό, στα γαλλικά, ήταν από τις σημαντικότερες διαλέξεις για το ελληνογαλλικό κοινό το οποίο την παρακολούθησε, με μεγάλο ενδιαφέρον, στην κατάμεστη αίθουσα του Μεγάλου Αμφιθεατρου της Inalco. Στην εκδήλωση, ήταν παρόντες η πρέσβης της Ελλάδας στη Γαλλία κυρία Αγλαΐα Μπαλτά, ο Α΄ Σύμβουλος της Πρεσβείας κύριος Γεώργιος Αλεξόπουλος ο Πρόξενος της Ελλάδας στη Γαλλία κύριος Δημήτρης Ψιάχας, εκπρόσωποι του Γραφείου Τύπου της Πρεσβείας, εκπρόσωποι της Ελληνικής Κοινότητας του Παρισιού και πλήθος κόσμου.

Conférence de Nikos Alivizatos à l’Inalcο :« L’enfant grec de Constantinople » à Paris
Le 13 février 2019, Nikos Alivizatos, professeur de droit constitutionnel à l’Université d’Athènes (1980-2016), invité de l’Inalco (Institut d’études et de civilisations orientales) à l’initiative du professeur d’Histoire grecque, Méropi Anstassiadou, a donné une conférence à Paris, sur le thème suivant : « Georges Théotokas et la culture française », dans l’Auditorium de l’Inalco ; cette conférence – qui fait partie des manifestations du Centre de Recherches de l’Inalco Centre de Recherches Moyen-Orient Méditerranée (CERMOM)– était soutenue par la Fondation Latsis et par la Communauté hellénique de Paris et des environs.
Georges Théotokas, (Constantinople, 1906 – Athènes, 1966), fils de Michel Théotokas, Conseiller du Patriarcat et de la représentation grecque à la Conférence de Lausanne, s’installe en Grèce, en 1922. Ayant obtenu sa licence à la faculté de droit d’Athènes, il se rend à Paris (1927-1928), en vue d’y poursuivre ses études. À son retour à Athènes, en 1929, il publiera L’Esprit Libre, ouvrage considéré comme le manifeste littéraire de la génération de 1930. Il retournera à Paris après-guerre, en 1946-47, puis, une dernière fois, en 1965, pour y subir des examens médicaux. Malheureusement, le diagnostic porté s’avèrera erroné et Georges Théotokas mourra d’un cancer : il avait à peine 60 ans.
Initié très tôt à la culture française, il en conservera le contact toute sa vie – ce qui irriguera en permanence son cheminement d’intellectuel et d’écrivain.
Après la présentation du conférencier par Méropi Anastassiadou, celui-ci s’est efforcé d’illustrer la pensée politique pluridimensionnelle de Théotokas qui, très tôt, a appelé de ses vœux un avenir, pour son pays, au sein d’une Europe unie. Représentant du courant radical du libéralisme grec, il ne cessera de combattre, toute sa vie, le chauvinisme. Nikos Alivizatos, qui se trouve être le neveu de Georges Théotokas, émailla son évocation de plusieurs épisodes saillants qui jettent, sur la vie de son oncle, les éclats d’une personnalité complexe, tout au long de son parcours d’écrivain et ce, au gré des vicissitudes historiques que la Grèce a connues, au XXe siècle. C’est avec beaucoup de diligence et d’à-propos que l’orateur a répondu aux questions du public, lors du débat qui a clôturé cette rencontre, enrichissant la figure en mouvement qu’il avait brossé, d’éléments nouveaux et d’anecdotes supplémentaires.
La conférence de Nikos Alivizatos coïncide avec un renouveau d’intérêt, en France et en langue française, pour l’œuvre de Théotokas. Ce mois-ci, paraît la traduction de son roman, Malades et voyageurs, originellement publié, en totalité, en 1964, par les éditions Estia, et aujourd’hui traduit par Paule Clément Demestihas aux éditions de L’Harmattan, dans une collection dédiée à la littérature grecque ; l’action se déroule sous l’Occupation allemande et le titre retenu pour l’édition française retranscrit fidèlement le titre grec.
Ajoutons incidemment qu’un autre roman de Théotokas, Léonis, fut précédemment traduit en français et publié, en 1985, sous le titre : Léonis, enfant grec de Constantinople (éd. Belles Lettres).
L’événement auquel nous avons eu le privilège de participer s’est tenu en français, devant un public nombreux, composé d’une assistance aussi bien grecque que française. Ce fut un grand succès qui, nous n’en doutons pas, restera dans les annales du grand Auditorium de l’Inalco qui accueillit, pour l’occasion, l’Ambassadrice de Grèce en France madame Aglaïa Balta, le 1er Conseiller de l’Ambassade Monsieur Georges Alexopoulos, le Consul de Grèce Monsieur Dimitris Psiachas, des représentants du Bureau de Presse de l’Ambassade, ainsi que des membres de la Communauté hellénique de Paris, sans compter, naturellement, bien d’autres participants du monde universitaire comme de la société civile.

Texte , κείμενο : Niki Papaïliaki, Marie Roblin